MEHMET NİYAZİ ALTUĞ ANADOLU LİSESİ EDEBİYAT

KOŞUK

Aşk, tabiat ve kahramanlık gibi konularda yazılmış olan şiirlere koşuk denir. 

Özellikleri: 

• Koşuklarda Türklerin yaşayış biçimi, duygu ve düşüncelerini bulmak mümkündür. 

• 7’li hece ölçüsü ile yazılır. 

• Dörtlükler halinde yazılır. 

• Bu şiirlerde düz kafiye kullanılır: aaaa, bbba, ccca… (aaab cccb dddb) 

• Sığır denilen sürek avlarında söylenen lirik şiirlerdir. Şölenlerde de okunur. 

• Halk edebiyatındaki koşmaya, Divan şiirindeki gazele benzer. 

• Günümüzdeki koşuk örnekleri Divanü Lügati’t-Türk’te yer almaktadır. 

• Geleneksel bir çalgı aleti olan kopuz eşliğinde söylenir.

 

KOŞUK ÖRNEĞİ:

Keldi esin esneyü
Kadka tükel osnayu
Kirdi bodun kasnayu
Kara bulıt kükreşür.

Ördi bulıt ıngraşu
Aktı akın möngreşü
Kaldı bodun tanglaşu
Kükrer takı mangraşur

Kar buz kamuğ erüşdi
Tağlar suvı akışdı
Kökşin bulıt örüşdi
Kayguk bolup üğrişür

Günümüz Türkçesiyle

(bahar) Rüzgârı eserek geldi.
(ama bu rüzgâr) Kar tipisine benziyordu.
Halk soğuktan titreyerek (evlere) girdi.
(gökyüzünde) Kara bulutlar gürlüyor.

Bulutlar gürleyerek yükseldi
ve seller şarıldayarak aktı.
Halk (bu anî sağanak karşısında) hayret içinde
kaldı; bulutlar gürlüyor (ve insanlar) bağrışıyorlar.

Karlar ve buzlar hep eridi;
(böylece) dağların suyu (seller hâlinde) aktı.
(gökyüzünde) Mavimtırak bulutlar belirdi;
(bunlar deniz üstündeki) kayıklar gibi (havada) sallanıp duruyor