top of page

DEDE KORKUT HİKAYELERİ HAKKINDA

Dede Korkut, Oğuz Türklerini, onların inanışlarını, yaşayışlarını, gelenek ve göreneklerini, yiğitliklerini, sağlam karakteri ve ahlâkını, ruh enginliğini, saf, arı-duru bir Türkçe ile dile getirir. Destanlarındaki şiirlerinde, çalınan kopuzların kıvrak ritmi, yanık havası vardır.
Dede Korkut destanlarının kahramanları, iyiliği ve doğruluğu öğütler. Güçsüzlerin, çaresizlerin, her zaman yanındadır. Hile-hurda bilmezler, tok sözlü, sözlerinin eridirler. Türk milletinin birlik ve beraberliğini, millî dayanışmayı, el ele tutuşmayı telkin eder.
Yüzyıllar boyu, heyecanla okunan bu eserdeki destanlar, Doğu ve Orta Anadolu'da, çeşitli varyantları ile yaşamıştır. Anadolu'nun birçok bölgelerinde, halk arasında söylenen, kuşaktan kuşağa aktarılan hikâye ve destanlarda Dede Korkut'un izleri ve büyük etkileri vardır.
Millî Destanımızın ana kaynağı olan Dede Korkut Kitabı’nın bugün elde, biri Dresden'de, öteki Vatikan'da olmak üzere, iki yazma nüshası vardır. Bu yazma eserlere dayanarak Dede Korkut Kitabı, memleketimizde birkaç kez basıldığı gibi, birçok yabancı memleketlerde çeşitli dillere de çevrilmiştir.

  • A

8.jpg

GENEL ÖZELLİKLERİ

  •  Destan geleneğinden halk hikayeciliğine geçişin ilk ürünüdür. 

  • Asıl adı “Kitab-ı Dede Korkut Âlâ Lisan-ı Taife-i Oğuzan” şeklindedir. 

  • Korkut destanı veya hikâyeleri Orta Asya'da şekillenmeye başlamış; Türklerin Müslüman olmalarından ve Anadolu'ya gelmelerinden sonra din ve çevre motiflerine göre bazı değişikliklere uğramıştır.

  •  12, 13 ve 14. yy.da Doğu Anadolu’da ve Azerbaycan’da yaşayan Müslüman Oğuz boylarının geleneklerini, göreneklerini, iç mücadelelerini, doğaüstü güçlerle, yaratıklarla savaşmalarını ele alır. 

  •  14. ve 15. yy.da yazıya geçirilmiştir. Bu konudaki yaygın kanaat hikâyelerin 14.yy.da yazıya geçirildiği şeklindedir. Hikâyelerin kimin tarafından yazıya geçirildiği bilinmemektedir.(anonimdir) 

  •  Bir önsöz ile 12 hikayeden oluşur. 

  •  Şiir ve düzyazı (nazım-nesir) karışık oluşturulmuştur. 

  •  Hikâyelerde az da olsa masal ve destan unsurları görülür. 

  •  Çok temiz, güzel ve zengin bir kullanılmıştır. 

  •  Anlatım açık, yalın ve durudur. Kesinlik ifade eder. 

  • Hikâyelerde en önemli meziyet kahramanlıktır.

  •  Aileye, çoğalmaya, kadına, çocuğa ve çocuk terbiyesine büyük önem verilir. Kadınların ailenin en önemli unsuru olduğu vurgulanır. Önsözünde dört ayrı tadın tipi çizilir. 

  •  Bütün hikâyelerde dini unsurlar (namaz kılma, dua etme, arı sudan abdest alma) görülür. 

  •  Kahramanlar dövüşlerini, Allah ve peygamber sevgisi için yapar. 

  •  Türk milletinin karakteristik özellikleri; doğruluk, adalet, güzellik yüceltilir. 

  • Misafirperverlik ve cömertlik insanların ortak özelliğidir. 

  •  At, ağaç, su, yeşillik kısaca tabiat çok sevilir. 

  • Kahramanların en büyük yardımcısı atlardır. 

  •  Kadınlar, eşlerine karşı aşırı saygılı ve itaatkârdır. Eşler de kadınlarına önem verir, iyi davranır. 

  • Hikâyelerde, birçok öğüt vardır. Bu nedenle bu hikâyeler didaktiktir. 

  •  Hikâyelerde yaşanan olayların tarihi bilgilerle ilgisi vardır. 

  • Dede Korkut simgesi, hikâyelerin değişmeyen motifidir. Oğuz boylarının başı derde girdiğinde veya sevinçli bir durumu olduğunda "Oğuz bilicisi" Dede Korkut'a danışır; o ne derse o yapılırdı. Çocuklara ad konulacağı zaman Dede Korkut çağrılırdı.

  •  Bu hikayeler, Türk dilinin en güzel örnekleri olduğu gibi, Türk ruhuna, Türk düşüncesine ışık tutan en açık belgelerdir. 

GENEL ÖZELLİKLERİ

Yorumlarınızı Bildirin
Bizi DeğerlendirinÇok kötüPek iyi değilİyiÇok iyiHarikaBizi Değerlendirin

Gönderdiğiniz için teşekkür ederiz!

bottom of page